پروتکل dot1x چیست؟

در دنیای امروز، امنیت شبکه از اهمیت بالایی برخوردار است. با گسترش روزافزون شبکه‌های کامپیوتری، هکرها و افراد سودجو نیز به دنبال راه‌هایی برای نفوذ به این شبکه‌ها و سرقت اطلاعات هستند. پروتکل dot1x یکی از راه‌حل‌های امنیتی قدرتمند برای مقابله با این تهدیدات است.

در این مقاله، به بررسی جامع و عمیق این پروتکل کاربردی می‌پردازیم.

dot1x چیست؟

dot1x مخفف IEEE 802.1X است که یک استاندارد IEEE برای احراز هویت پورت در شبکه‌های محلی (LAN) است. این پروتکل به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد تا قبل از دسترسی به شبکه، هویت خود را به طور امن تأیید کنند.

همچنین برای یادگیری بیشتر در مورد پروتکل dot1x و استفاده از آن، همین امروز به آموزش میکروتیک مراجعه کنید و از فرصت‌هایی که این پروتکل ارائه می‌دهد بهره‌مند شوید.

مفاهیم کلیدی dot1x

اما برای درک بیشتر استاندارد dot1x و شیوه کارکرد و استفاده آن باید با مفاهیم EAP، RADIUS، سوئیچ شبکه و کلاینت 802.1X، انواع EAP و گواهی X.509 اشاره کنیم.

احراز هویت EAP

EAP مخفف Extensible Authentication Protocol است و پروتکلی برای احراز هویت دستگاه‌ها در شبکه‌های کامپیوتری است. این پروتکل در dot1x برای تأیید هویت دستگاه‌ها قبل از دسترسی به شبکه استفاده می‌شود. EAP از انواع مختلف روش‌های احراز هویت مانند نام کاربری و رمز عبور، گواهی X.509 و توکن‌های امنیتی پشتیبانی می‌کند.

اکثر شرکت ها می خواهند برای امنیت بیشتر از نام های کاربری و کلمه های عبور برای دسترسی بیشتر استفاده کنند ، بنابراین یک پروتکل احراز هویت جدید با نام پروتکل تأیید اعتبار گسترده Extensible Authentication Protocol (EAP) طراحی شده است.

EAP درون پروتکل احراز هویت PPP قرار دارد و چارچوبی کلی برای چندین روش مختلف تأیید اعتبار ارائه می دهد.

EAP قرار است سیستم های تأیید هویت اختصاصی را کنار بگذارد و اجازه دهد همه چیز از رمزهای عبور گرفته تا توکن ها ، challenge-response و گواهی های زیرساخت های کلید عمومی همه بی نقص کار کنند.

انواع EAP

EAP از انواع مختلف روش‌های احراز هویت پشتیبانی می‌کند، از جمله:

• PEAP (Protected Extensible Authentication Protocol): پروتکل تونل‌سازی است که از EAP در داخل یک تونل SSL/TLS برای افزایش امنیت استفاده می‌کند.
• LEAP (Lightweight Extensible Authentication Protocol): پروتکل ساده‌تر از PEAP است که از EAP در داخل یک تونل PPTP برای احراز هویت دستگاه‌های ویندوز استفاده می‌کند.
• TLS (Transport Layer Security): پروتکل امنیتی است که برای احراز هویت دستگاه‌ها و رمزگذاری ترافیک شبکه استفاده می‌شود.
• TTLS (Tunneled TLS): پروتکل تونل‌سازی است که از TLS در داخل یک تونل IPsec برای احراز هویت دستگاه‌ها استفاده می‌کند.

سرور RADIUS

سرور RADIUS مخفف Remote Authentication Dial-In User Service است و یک سرور مرکزی برای مدیریت احراز هویت و مجوز دسترسی کاربران در شبکه است. در dot1x، سوئیچ شبکه اطلاعات احراز هویت دستگاه‌ها را به سرور RADIUS ارسال می‌کند و سرور RADIUS در مورد اینکه آیا به دستگاه اجازه دسترسی به شبکه داده شود یا خیر، تصمیم می‌گیرد.

سوئیچ شبکه 802.1X

سوئیچ شبکه 802.1X سوئیچی است که از پروتکل dot1x برای احراز هویت دستگاه‌ها قبل از دسترسی به شبکه پشتیبانی می‌کند. این سوئیچ‌ها با سرور RADIUS برای تأیید هویت دستگاه‌ها و صدور مجوز دسترسی به آنها تعامل دارند.

کلاینت 802.1X

کلاینت 802.1X هر دستگاهی است که از پروتکل dot1x برای احراز هویت خود در شبکه استفاده می‌کند. این دستگاه‌ها می‌توانند شامل لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها، چاپگرها و سایر دستگاه‌های متصل به شبکه باشند.

MAC Address (آدرس مک)

MAC مخفف Media Access Control است و آدرسی منحصر به فرد است که به هر کارت شبکه در یک شبکه اختصاص داده می‌شود. در dot1x، MAC آدرس‌ها می‌توانند برای احراز هویت دستگاه‌ها و ردیابی فعالیت آنها در شبکه استفاده شوند.

گواهی X.509

گواهی X.509 یک مدرک دیجیتالی است که هویت یک شخص یا سازمان را تأیید می‌کند. در dot1x، گواهی‌های X.509 می‌توانند برای احراز هویت دستگاه‌ها و رمزگذاری ترافیک شبکه استفاده شوند.

اصطلاحات dot1x

supplicant کاربر یا سیستم مورد درخواست دهنده برای تایید اعتبار است. authentication server سرور واقعی که احراز هویت را انجام می دهد ، به عنوان مثال سرور RADIUS ، سرور تأیید اعتبار نامیده می شود. Authenticator دستگاهی مثل سوئیچ و یاAccess Point تأیید کننده نامیده می شود.

802.1X چگونه کار می کند؟

authenticator درخواست EAP-Request/Identity را به supplicant ارسال می کند.

supplicant در خواست EAP-Response/Identity را به authenticator ارسال می کند. authentication server پاسخ authenticator را ارسال می کند. supplicant پاسخ را به سرور تأیید اعتبار منتقل ارسال می کند.

در صورت صحیح بودن اطلاعات دسترسی authentication server اجازه دسترسی را با یک پیام موفقیت آمیز به supplicant ارسال می کند تا اجازه دسترسی داده شود.

مزایای استفاده از 802.1X

• افزایش امنیت شبکه: dot1x با احراز هویت دقیق دستگاه‌ها، از دسترسی غیرمجاز به شبکه جلوگیری می‌کند و امنیت آن را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
• جلوگیری از جعل هویت: این پروتکل با تأیید هویت منشأ دستگاه‌ها، از جعل هویت سایر دستگاه‌ها در شبکه جلوگیری می‌کند.
• کنترل دسترسی: dot1x به مدیران شبکه امکان می‌دهد تا به طور دقیق مشخص کنند که چه دستگاه‌هایی می‌توانند به شبکه دسترسی داشته باشند و چه سطحی از دسترسی برای آنها مجاز است.
• جلوگیری از نفوذ ویروس و بدافزار: با محدود کردن دسترسی به شبکه، dot1x از ورود ویروس‌ها و بدافزارها به شبکه جلوگیری می‌کند.

نحوه عملکرد dot1x

1. دستگاه به پورت شبکه متصل می‌شود: هنگامی که یک دستگاه مانند لپ‌تاپ یا تلفن هوشمند به پورت شبکه متصل می‌شود، سوئیچ شبکه آن را شناسایی می‌کند.
2. سوئیچ درخواست احراز هویت را ارسال می‌کند: سوئیچ شبکه یک پیام EAP (Extensible Authentication Protocol) به دستگاه ارسال می‌کند و از آن می‌خواهد هویت خود را تأیید کند.
3. دستگاه اطلاعات احراز هویت را ارائه می‌دهد: دستگاه اطلاعات احراز هویت خود را مانند نام کاربری و رمز عبور یا گواهی X.509 را به سوئیچ شبکه ارسال می‌کند.
4. سوئیچ اطلاعات را به سرور RADIUS ارسال می‌کند: سوئیچ شبکه اطلاعات احراز هویت را به سرور RADIUS (Remote Authentication Dial-In User Service) ارسال می‌کند.
5. سرور RADIUS هویت را تأیید می‌کند: سرور RADIUS اطلاعات احراز هویت را بررسی می‌کند و در صورت معتبر بودن، به سوئیچ شبکه دستور می‌دهد تا به دستگاه اجازه دسترسی به شبکه را بدهد.
6. دستگاه به شبکه متصل می‌شود: در صورت تأیید اعتبار، دستگاه به شبکه متصل می‌شود و می‌تواند از منابع شبکه مانند اینترنت، فایل‌های اشتراکی و چاپگرها استفاده کند.

موارد استفاده از 802.1X

• شبکه‌های بی سیم: dot1x به طور گسترده برای تأمین امنیت شبکه‌های Wi-Fi استفاده می‌شود.
• شبکه‌های سیمی: این پروتکل را می‌توان در شبکه‌های سیمی نیز برای افزایش امنیت استفاده کرد.
• شبکه‌های شرکتی: dot1x یک انتخاب رایج برای شبکه‌های شرکتی است که نیاز به سطح بالایی از امنیت دارند.
• شبکه‌های دولتی: این پروتکل در شبکه‌های دولتی نیز برای محافظت از اطلاعات حساس استفاده می‌شود.
• شبکه‌های آموزشی: dot1x در شبکه‌های آموزشی برای ایمن نگه داشتن دانش‌آموزان و کارکنان در برابر خطرات آنلاین استفاده می‌شود.

نحوه پیاده‌سازی dot1x

پیاده‌سازی dot1x نیاز به چندین مؤلفه دارد، از جمله:

• سرور RADIUS: این سرور وظیفه احراز هویت دستگاه‌ها و صدور مجوز دسترسی به آنها را بر عهده دارد.
• سوئیچ شبکه: سوئیچ شبکه باید از dot1x پشتیبانی کند و بتواند با سرور RADIUS ارتباط برقرار کند.
• کلاینت‌ها: دستگاه‌هایی که می‌خواهند به شبکه دسترسی داشته باشند باید پیکربندی شده باشند تا از dot1x پشتیبانی کنند.

ملاحظات هنگام پیاده‌سازی 802.1X

• پیچیدگی: پیاده‌سازی dot1x می‌تواند پیچیده باشد، به خصوص در شبکه‌های بزرگ.
• هزینه: پیاده‌سازی dot1x ممکن است به دلیل نیاز به سخت‌افزار و نرم‌افزار اضافی، پرهزینه باشد.
• سازگاری: تمام دستگاه‌ها و تجهیزات شبکه از dot1x پشتیبانی نمی‌کنند.
• مشکلات عیب‌یابی: عیب‌یابی مشکلات dot1x می‌تواند دشوار باشد.