انواع ارتباطات در شبکه

در دنیای امروز، شبکه‌های کامپیوتری نقش حیاتی در تبادل اطلاعات و اتصال افراد و دستگاه‌ها به یکدیگر ایفا می‌کنند. برقراری ارتباطات کارآمد و مطمئن در شبکه‌ها، سنگ بنای عملکرد صحیح آن‌ها به شمار می‌رود. انواع مختلفی از ارتباطات در شبکه وجود دارند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این نوشتار، به بررسی اجمالی انواع متداول ارتباطات در شبکه می‌پردازیم.

اگر علاقه مند به یادگیری مفاهیم و اصول شبکه مانند ارتباطات و پروتکل های شبکه هستید، می توانید مقاله بسیار جامع «همه چیز درباره آموزش شبکه» را مطالعه کنید.

به طور کلی، ارتباطات در شبکه را می‌توان از دو منظر دسته‌بندی کرد:

• جهت
• توپولوژی

انواع ارتباطات در شبکه از نظر جهت

در کل سه نوع ارتباط به لحاظ جهت برقراری وجود دارد:

• Simpelx
• Helf Duplex
• Full Duplex

ارتباطات Simplex

به ارتباطاتی گفته می‌شود که یکی از طرفین فقط فرستنده بوده و طرف دیگر نیز فقط گیرنده است؛ مانند ارتباطات رادیو و تلویزیون

ارتباطات Half Duplex

به ارتباطاتی گفته می شود که هر دو طرف امکان ارسال اطلاعات را دارند اما نه به صورت همزمان. بلکه در یک زمان مشخص فقط یکی از طرفین امکان ارسال اطلاعات را داشته و طرف دیگر نیز فقط گیرنده می باشد. به عبارتی دیگر در ان واحد یک کامپیوتر می تواند فقط گیرنده و یا فقط فرستنده باشد مانند ارتباطات بی سیم های پلیس

ارتباطات Full Duplex

در این نوع ارتباطات، در آن واحد هر دو طرف می‌توانند هم گیرنده و هم فرستنده باشند؛ مانند ارتباط تلفنی و یا ارتباطات دوطرفه در شبکه. 

انواع شبکه ارتباطی از نظر توپولوژی

توپولوژی شبکه، چیدمان و نحوه اتصال دستگاه‌ها در شبکه را توصیف می‌کند. انتخاب توپولوژی مناسب برای یک شبکه، به عوامل مختلفی مانند تعداد دستگاه‌ها، نوع داده‌ها، پهنای باند مورد نیاز و بودجه بستگی دارد.

در اینجا به برخی از متداول‌ترین توپولوژی‌های شبکه اشاره می‌کنیم:

• توپولوژی خطی:در این توپولوژی، تمام دستگاه‌ها به یک کابل مرکزی متصل می‌شوند. این نوع توپولوژی ساده و ارزان است، اما اگر کابل مرکزی دچار مشکل شود، کل شبکه از کار می‌افتد.
• توپولوژی حلقوی:در این توپولوژی، دستگاه‌ها به صورت حلقه‌ای به یکدیگر متصل می‌شوند. داده‌ها در یک جهت در حلقه گردش می‌کنند. اگر یک دستگاه از کار بیفتد، شبکه مختل می‌شود.
• توپولوژی ستاره‌ای:در این توپولوژی، تمام دستگاه‌ها به یک دستگاه مرکزی به نام هاب یا سوئیچ متصل می‌شوند. این نوع توپولوژی انعطاف‌پذیر و مقیاس‌پذیر است و عیب‌یابی آن آسان است.
• توپولوژی مش:در این توپولوژی، هر دستگاه به چند دستگاه دیگر متصل می‌شود. این نوع توپولوژی بسیار مقاوم در برابر خرابی است، اما پیچیده‌تر و گران‌تر از سایر توپولوژی‌ها است.
• توپولوژی درختی:در این توپولوژی، دستگاه‌ها به صورت سلسله مراتبی به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع توپولوژی برای شبکه‌های بزرگ و پیچیده مناسب است.

انتخاب توپولوژی مناسب برای یک شبکه، به نیازها و الزامات خاص آن شبکه بستگی دارد.

انواع شبکه های ارتباطی به لحاظ آنالوگ و دیجیتال

ارتباطات Broad Band

در ارتباطات Broad Band که از سیگنال‌های Analog استفاده می‌گردد. می‌توان از یکی مجرای ارتباطی برای عبور چندین نوع سیگنال مختلف استفاده نمود و به‌عنوان مثال برای اینکه بخواهیم سیگنال‌های صوتی و سیگنال‌های Data را به‌صورت هم‌زمان از یک خط ارتباطی عبور دهیم، از یک ارتباط Broadband استفاده می‌نماییم. از این نوع ارتباط برای اتصال یک نقطه جغرافیایی به اینترنت استفاده می‌شود.

ارتباطات Base Band

در ارتباطات Base Band که از سیگنال‌های Digital استفاده می‌گردد، از یک مجرای ارتباطی فقط می‌توان برای عبور یک نوع سیگنال استفاده نمود. به‌عنوان مثال برای عبور سیگنال‌های صوتی به تنهایی، از Base Band استفاده می‌گردد.

اکنون که با مفاهیم  Base Band , Broad Band آشنا شدیم بهتر است کمی به توضیح در رابطه با چند اصطلاح مرتبط با کابل‌های شبکه بپردازیم.

10 Base2

در این مورد عدد 10 اشاره به سرعت کابل شبکه دارد و به معنی 10 Mbps می‌باشد. همچنین کلمه Base Band  بوده، و در آخر عدد 2 اشاره به طول کابل شبکه دارد و به معنی 200 متر می‌باشد

(Thin Net:185m ~ 200m)

10 Base5

در این مورد نیز عدد 100 به معنای 100 mbps بوده و به حداکثر طول مجاز کابل Thick Net دارد که معادل 500 متر می‌باشد.

100 BaseT

در این مورد نیز عدد 100 به معنای 100 Mbps بوده و به حداکثر سرعت ارتباط در کابل Cat 5  اشاره دارد و حرف T نیز به معنی Twisted pair می‌باشد.

1000 baseFX

همچنین در این مورد نیز عدد 1000 اشاره به Giga Ethernet دارد و به معنی 1000 Mbps بوده و عبارت FX  نیز به معنای Fiber Optic می‌باشد.

انواع شبکه های ارتباطی به لحاظ سرعت ارسال و دریافت

ارتباط Symmetric و  Asymmetric

در یک ارتباط Point To Point، در صورتی که نرخ انتقال اطلاعات در ارسال و دریافت برابر باشد، آن ارتباط Symmetric بود و در غیر این صورت Asymmetric است.

مودم‌های ADSL(Asymmetric Digital Subscriber Line)

مودم‌های ADSL از یک اتصال Broad Band استفاده می‌نمایند. برای ایجاد ارتباطات صوتی تلفنی و ارتباطات Data مربوط به اینترنت به‌صورت هم‌زمان می‌توان از مودم ADSL استفاده نمود.

این مودم‌ها در نقش Router میان شبکه Private و اینترنت (شبکه Public) قرار می‌گیرند. بدین‌گونه که عموماً در سناریوی NAT  ایفای نقش نموده و ارتباط میان شبکۀ داخلی (و با یک کامپیوتر شخصی) با ISP را برقرار می‌نمایند. در این سناریو به هنگام اتصال خط تلفن به اینترنت، می‌توان از آن برای ارتباطات صوتی مخابراتی (تلفن) نیز استفاده نمود.

چه تفاوتی میان DSL و ADSL وجود دارد؟

در ساختارهای  ADSL(Asymmetric Digital Subscriber Line)، سرعت ارسال اطلاعات (UPLOAD) با سرعت دریافت اطلاعات (Download) به‌صورت یکسان نمی‌باشند و معمولاً سرعت Receive از Send بیشتر است. اما در ساختارهای  DSL(Asymmetric Digital Subscriber Line)، سرعت ارسال و دریافت اطلاعات یکسان است.

انواع ارتباطات شبکه ای به لحاظ هم‌زمانی

ارتباطات synchronous و Asynchronous

در صورتی که ارتباط دو کامپیوتر در شبکه به‌صورت هم‌زمان در یک بازۀ زمانی مشخص صورت گیرد. آن ارتباط از نوع  Synchronous بوده و در حالتی که ارتباط مورد نظر به‌صورت غیر هم‌زمان و در بازه‌های زمانی متفاوت صورت پذیرد، آن ارتباط از نوع  Asynchronous خواهد بود.